پایان نامه بررسی عوامل موثر بر تمایل به کارآفرینی سازمانی

چکیده

امروزه سازمان ها نه تنها به پرورش رفتار کارآفرینانه جهت رقابت موفق در این محیط متغیر و پیچیده نیاز دارند، بلکه برای ادامه حیات و رشد، باید هر چه بیشتر خلاق و نوآور باشند. از این رو برای این که سازمان ها در بازار، رقابتی تر عمل کنند باید رویکردی کارآفرینانه داشته باشند. لازمه بهره مندی از مزایای کارآفرینی سازمانی، شناخت دقیق عوامل تاثیرگذار بر تمایل به بروز رفتارهای نوآورانه و کارآفرینانه در سازمان است. از این رو، تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر تمایل به کارآفرینی سازمانی پرداخته است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، بانک های خصوصی شهر رشت (شامل بانکهای صادرات ایران، ملت، قوامین، پارسیان، پاسارگاد و بانک تجارت) مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها تعداد 400 پرسشنامه در 40 شعبه از این شش بانک خصوصی فعال در سطح شهر رشت (هر شعبه 10 عدد پرسشنامه) توزیع گردید که از این تعداد، 328 عدد پرسشنامه قابل قبول استخراج شد که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ضمنا در تحقیق حاضر از شیوه نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس استفاده شده است. در ادامه از مدل یابی معادلات ساختاری جهت آزمون 7 فرضیه مطرح شده در این تحقیق استفاده به عمل آمد. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نوع علّی است. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها نشان می دهد که نگرش، هنجارهای ذهنی و همچنین کنترل رفتاری ادراک شده به طور مستقیم بر تمایل به کارآفرینی سازمانی تاثیر دارند. همچنین متغیرهای انگیزش، مهارت های فردی، حمایت محیطی ادراک شده و پویایی محیطی ادراک شده بطور غیرمستقیم بر تمایل به کارآفرینی سازمانی تاثیر می گذارند. بعلاوه مشخص گردید که متغیرهای انگیزش و مهارت های فردی بر نگرش تاثیر مثبت داشته و متغیرهای حمایت محیطی ادراک شده و پویایی محیطی ادراک شده نیز بر کنترل رفتاری ادراک شده تاثیر مثبت دارند.

واژگان کلیدی: کارآفرینی سازمانی، صنعت بانکداری، نوآوری

اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه بر کسی پوشیده نیست که در دنیای پرتلاطم و متغیر، دوام و توسعه سازمان ها در گروی همسو شدن با تحولات سریع و گام نهادن در مسیر کارآفرینی می باشد. سازمان های کارآمد و موفق، سازمان هایی هستند که کارآفرینی را به عنوان جزء تفکیک ناپذیری از ویژگیها و خصایص خود دانسته و در جهت تقویت روحیه کارآفرینی سازمانی، از هیچ کوششی فروگذار نکنند. بنابراین سازمان هایی در عرصه رقابت موفق خواهند بود که خلاقیت و نوآوری را وظیفه اصلی خود بدانند . واژه کارآفرین سازمانی در سال 1985 توسط گیفورد پینکات از ترکیب دو واژه Intracorporate و Entrepreneur ابداع شد. او تلاش کرد راه هایی برای ایجاد کارآفرینی در درون سازمان و تبدیل سازمان ها به سازمان های کارآفرینانه ارائه کند. کارآفرینان سازمانی اشخاصی هستند که در درون سازمان های بزرگ اعمال و رفتار کارآفرینانه دارند و در همه سطوح سلسله مراتب سازمانی یافت می شوند. آنها از طریق فرآیند کارآفرینی باعث تحول در سازمان می شوند. عنصر کلیدی کارآفرینی سازمانی، نوآوری است. مطابق این نظریه، هر انسان مدیر یا غیرمدیری در درون سازمان از استعداد خلاقیت برخوردار است. خلاقیت با ساختن و یافتن فکرهای جدید و نوآوری با کاربرد آنها سر و کار دارد. نوآوری می تواند در اشکال مختلف مانند نوآوری در فرآیندها و روشها، نوآوری در محصولات یا خدمات و نوآوری در نحوه انجام امور در درون سازمان ها ظاهر شود. امروزه مفهوم کارآفرینی سازمانی به طور گسترده در تلاش برای ایجاد روحیه کارآفرینی در درون سازمان های بزرگ است. طی سال های اخیر، ایجاد و تاسیس مشاغل کارآفرینانه سهم عمده ای از مشاغل ایجاد شده را به خود اختصاص داده است. برخی کشورهای پیشرفته صنعتی برنامه های حمایتی گسترده ای را از کارآفرینان تدوین نموده و به اجرا گذاشته اند. هر اندازه که نقش و اهمیت کارآفرینان در رشد و توسعه اقتصادی بیشتر آشکار می شود، ضرورت شناخت زمینه های کارآفرینی بیشتر احساس می شود. کارآفرینی سازمانی یک نوع رفتار سازمانی است. رفتار سازمانی تابعی از عوامل زمینه ای و ساختاری است. برای اینکه رفتار سازمانی کارآفرینانه باشد و سازمان با رویکرد کارآفرینی به هدف های توسعه ای دست یابد، می بایست عوامل زمینه ای و ساختاری اثرگذار بر توسعه کارآفرینی سازمانی شناسایی و مدیریت شوند. کارآفرینی سازمانی، شامل پرورش رفتارهای کارآفرینانه در سازمان است. سازمان ها می توانند خلاقیت و نوآوری را از طریق تشویق کارکنان برای فکرکردن توسعه بدهند و به آنها برای تعقیب برنامه هایشان، آزادی و انعطاف پذیری بدهند، بدون اینکه آنها را در باتلاق بوروکراتیک قرار دهند. از این رو کارآفرینی سازمانی به عنوان سیستم توانمندسازی افراد تلقی می گردد که خلاقیت کارکنان را به طور برنامه ریزی شده و سنجیده به کار می گیرد . مسلما با توجه به پیچیده شدن سازمان ها، رشد تکنولوژی، نو و بدیع بودن علم سازمان ها، مدیران به طور روزافزون تلاش می کنند دریابند چگونه سازمان های خود را کارآفرین و خلاق سازند تا باعث رشد و موفقیت سازمان هایشان شوند، زیرا اگر ایده نو وارد سازمان نشود، رو به زوال می روند. در واقع، برای سازمان های امروز، خلاقیت و نوآوری و کارآفرینی هر کدام به مثابه پله های نردبان ترقی هستند که باید با آگاهی کامل و موفقیت طی شود . با این تفاسیر و با عنایت به اینکه کارآفرینی سازمانی و به تبع آن سازمانهای کارآفرین، از مهمترین عوامل پیشرفت کشورهای امروزی محسوب می شوند و نیز با توجه به نیاز فعلی کشور برای پیشرفت و توسعه و رسیدن به جایگاه واقعی، کارآفرینی سازمانی می تواند کشور را در رسیدن به این مهم یاری رساند. بنابراین شناسایی عوامل موثر بر تمایل به کارآفرینی سازمانی می تواند بسیار حائز اهمیت باشد.

کارآفرینی سازمانی

در وضعیت فعلی اقتصاد جهانی، تنها کشورهایی از ابعاد مختلف جهانی شدن تأثیر و تأثیر می پذیرند که بتوانند کالاها و خدماتی جدید و مطابق نیاز مشتری عرضه کنند. یکی از عوامل اصلی این امر، کارآفرینی سازمانی است. به این صورت که تک تک افراد سازمان خودشان را در قبال اهداف سازمان متعهد می دانند و برای این کار نیز حداکثر استعداد خودشان را برای پیشرفت و بقای سازمان بکار می گیرند. از جمله مواردی که در این سازمان ها چنین زمینه ای را به وجود آورده، فضای حاکم بر سازمان هاست که کارکنان در آن با تعهد به کار خود ادامه می دهند و آنچه می تواند بیشترین تاثیر را در ایجاد این فضا داشته باشد، ساختار سازمانی است که به مثابه کالبد اصلی این سازمان عمل می کند. از اینرو در این مقوله، شناسایی تأثیراتی که ساختار سازمانی در ایجاد فضا و جو کارآفرینی می توانند داشته باشد، از مسائل مهمی است که در کشور ما باید به آن پرداخته شود تا زمینه مساعد برای کارآفرینی سازمانی در سازمان ها به وجود آید. هسته اصلی کارآفرینی، نوآوری است و نوآوری در سازمان ها لزوما فرآیندی پایین به بالاست. کارآفرینی سازمانی، تنها وقتی به وقوع می پیوندد که سطوح پایینتر سازمان نوآوری داشته باشند، اما تنها وقتی که به کارکنان اختیار لازم داده شده و آنها تشویق می شوند، کارآفرینی سازمانی امکان بقا خواهد یافت. با توجه به اینکه روش نظام پیشنهادها اغلب یک فرآیند پایین به بالاست، در تسهیل روند کارآفرینی سازمانی از مهمترین ابزارها بشمار می آید ...

مدل های کارآفرینی سازمانی

صاحبنظران مختلف چارچوبهای علمی و کاربردی متعددی را برای ایجاد سازمان کارآفرینانه ارائه نموده اند که در این بحث برخی از این مدلها مورد بررسی قرار می گیرند:

مدل کارآفرینی سازمانی کورنوال و پرلمن

شکل زیر چارچوب کارآفرینی سازمانی را نشان می دهد که مبنای رویکرد مدیریت استراتژیک است. اطلاعات حاصل از محیط درونی و بیرونی سازمان سرآغاز فرایند کارآفرینی سازمانی است. این اطلاعات، داده های ارزیابی گزینه های استراتژیک است و هنگامی که یک طرح استراتژیک تعیین شد، باید اجرا شود. عوامل فردی، گروهی و سازمانی که برای یک سازمان کارآفرین الزامی هستند، باید موضوع ارزیابی و اجرای یک طرح استراتژیک قرار گیرند و نتایج طرح استراتژیک برای کنترل و ارزیابی مورد استفاده قرار گیرد.

مدل کارآفرینی سازمانی اکهلس و نِک

این مدل می کوشد تا به طور مفهومی تأثیر رفتارهای کارآفرینانه فردی و ساختار سازمانی کارآفرینانه سازمان ها را مورد بررسی قرار دهد. به عبارت دیگر، این مدل توانایی سازمان برای بقا در یک محیط سرشار از نوآوری را نشان می دهد. شکل زیر تعامل رفتار کارکنان و ساختار سازمان را که عمدتاً عناصر ضروری برای موفقیت کارآفرینانه سازمان هستند، نشان می دهد. موفقیت کارآفرینانه در قالب ظرفیت نوآورانه- که یک سازمان را برای بازسازی خودش و بقا در بلندمدت توانا می سازد- مورد توجه قرار گرفته است